API: Op naar slim en transparant onderwijs

Van jongs af aan volgt iedereen voor langere of kortere tijd onderwijs. Een groot deel van de rijksbegroting wordt dan ook uitgegegven aan onderwijs. De sector is essentieel voor individuen en voor de samenleving en de economie. Transparantie is daarom op zijn plek.

Dat wil zeggen, burgers moeten inzicht kunnen hebben in geldstromen, kwaliteit en opbrengsten. Op basis van die informatie kunnen burgers bijvoorbeeld keuzes maken voor scholen, kunnen bedrijven bepalen wat opleidingen waard zijn en kunnen we samen controleren of onderwijsinstellingen doen wat ze moeten doen.

Niet alleen voor burgers en bedrijven is deze informatie belangrijk ook overheidsinstellingen en mensen die in de onderwijssector werken kunnen op dit moment onvoldoende gebruik maken van dit soort informatie om onderwijs te verbeteren en toezicht te houden op de kwaliteit van het onderwijs. Door data open beschikbaar te stellen verhogen we de transparantie, effectiviteit en efficiëntie van de sector.

Wat is dan onderwijsdata en wat kan er open?

Onderwijsinstellingen, overheden, de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), de Inspectie van het Onderwijs en andere partijen hebben grote databases over onderwijs. Het gaat om gegevens over scholen, besturen, docenten en leerlingen.

Een groot deel van de data betreft persoonlijke gegevens. Deze data moet gesloten blijven, maar kan binnen instellingen wel gebruikt worden om processen te controleren en optimaliseren. Wanneer we persoonlijke data bewerken, bijvoorbeeld door te middelen (denk aan Cito-toetsen en het centraal eindexamen), dan kan deze wel open beschikbaar worden gemaakt.

Ook is er data die niet persoonsgebonden is (bijvoorbeeld over financiën of tevredenheidsonderzoek). Deze data kan en moet direct worden geopend.

Hoe open je data?

De DUO stelt op haar website al een hoop onderwijsdata open beschikbaar via excel en csv bestanden (data.duo.nl). Dit is een goede ontwikkeling. Het betreft o.a. data over financiën, adressen, de samenstelling van leerlingpopulaties en de achtergrond van docenten. Deze data kan iedereen inzien. Maar wie doet dat? Er zijn maar weinig mensen die op hun vrije zondagmiddag bestanden met financiële gegevens van bijvoorbeeld alle HBO instellingen in Nederland doornemen. Toch blijkt een groot deel van de burgers benieuwd naar de financiële staat van die instellingen.

Door data open beschikbaar te stellen via open online databases (API’s) kunnen programmeurs en designers de data inzichtelijk maken. Zo kun je bijvoorbeeld als burger via een app op je telefoon of op een website aangeven waar je precies naar op zoek bent, en verschijnt die informatie zo op je scherm. dat maakt de zondagmiddag activiteit al een stuk aantrekkelijker.

Data open maken kan dus op verschillende manieren. Het netwerk Open Onderwijs Data pleit voor het open maken van data via online databases (API’s), zodat de data door programmeurs gemakkelijk gebruikt kan worden voor apps en websites.

Apps

Het netwerk Open Onderwijs Data richt zich aan de ene kant op de lobby voor open data. Concreet gaat dit om gesprekken met de grote data-bezitters zoals DUO en de Inspectie, in Nederland over hun informatiebeleid en concrete activiteiten rondom open data. Daarnaast stimuleren we het gebruik van open data door programmeurs via app-wedstrijden, app-competities en app-challenges.

Onder anderen door dit soort stimulansen worden nieuwe onderwijs-apps ontwikkeld op basis van open data. Zo kun je via scholenkeuze.nl een basisschool zoeken in de buurt en informatie vinden over de kwaliteit en achtergrond van scholen. Ook geeft de site informatie over de verschillende soorten scholen die we in Nederland hebben en wat de verschillen precies zijn. Via scholenvinden.nl kun je op basis van uiteenlopende factoren, zoals aantal leerlingen, leerling-tevredenheid, gemiddelde examencijfers, een middelbare school vinden die bij je past. Dit soort applicaties geven gemakkelijk en snel inzicht in de keuzes die je hebt en helpen je ook nog te denken aan factoren waar je zelf misschien nooit aan gedacht had.

Wanneer er meer informatie open beschikbaar komt zullen dit soort applicaties steeds beter aansluiten bij onze behoeften. Stel je voor dat je als jonge ouder een vragenlijst invult over je kind, jouw manier van opvoeden en je culturele achtergrond, en er rolt een lijst uit met soorten basisscholen die aansluiten bij jouw kind en jouw opvoeding; Of dat je via een app kunt zien bij welke beroepen welke opleidingen het beste aansluiten; Of dat je aan het einde van de middelbare school na het invullen van je eigen gegevens kunt zien welke opleidingen het beste bij jou passen en hoe andere mensen met een vergelijkbaar profiel zich over het algemeen door het hoger onderwijs bewegen.

Met dit soort apps kunnen we beter kiezen, zitten meer jonge kinderen op de juiste school, kunnen jongeren betere keuzes maken voor vervolgopleidingen en laten we onderwijs in het algemeen beter aansluiten bij persoonlijke behoeften. Dat scheelt een hoop geld en maakt ons gelukkiger.

Data-journalisten

De afgelopen jaren zijn er verschillende schandalen rondom onderwijs in de pers gekomen: Wantoestanden rondom diploma’s, toetsen en financiën. Wanneer we de sector transparanter maken kunnen dit soort dingen eerder worden opgemerkt en aangepakt. Data-journalisten kunnen met online databases bijvoorbeeld gemakkelijk vaststellen welke besturen in het rood staan.

Wat we ook kunnen zien is of opleidingen aansluiten bij de markt en in hoeverre studenten van bepaalde opleidingen goed terecht komen. Zo kunnen we samen controleren of ons onderwijssysteem recht doet aan de wensen van burgers en de behoefte van de markt.

Een eigen open online database (API) met onderwijsdata

Op basis van de Wet Openbaarheid Bestuur moet informatie vrijgegeven worden, zolang deze geen persoonsgegevens bevat. Onderwijsinstellingen, overheden, de Inspectie van het Ondewijs, de DUO en andere partijen moeten, waar mogelijk, onderwijsdata openbaar maken. Als we genoeg data open beschikbaar maken kunnen programmeurs apps bouwen die ons helpen betere keuzes te maken, kunnen onderwijsinstellingen onderwijs slimmer organiseren en kunnen we samen controleren of al het geld dat we in onderwijs investeren goed terecht komt.

Op dit moment is er lang niet zoveel data open als zou kunnen. De redenen hiervoor lopen uiteen. De DUO  heeft stappen gezet, maar is nog niet ver genoeg om een API in te richten, de Inspectie van het Onderwijs is haar interne systemen aan het verbeteren en zal daarna over gaan tot meer open data en andere instellingen zoals Stichting Schoolinfo zijn nog niet overtuigd van de voordelen van open data. Het Netwerk Open Onderwijs Data ziet in dat ieder van deze partijen op haar eigen manier aan het toewerken is naar meer transparantie en juicht dit toe. Daarnaast zet zij zelf een belangrijke stap om de data die nu al beschikbaar is zo vrij te geven dat bovengenoemde applicaties in zicht komen.

In samenwerking met verschillende partijen heeft het netwerk Open Onderwijs Data de informatie van de DUO, Inspectie en Stichting Schoolinfo verzameld en ingeladen in een API. Samen met de genoemde partijen zal het netwerk komende tijd zorg dragen voor de kwaliteit en de context van deze data.

Deze API is een tussenstap op weg naar een transparante en slim georganiseerde onderwijssector die op het niveau van het individu, de samenleving en de economie grote voordelen zal opleveren. Daar gaan we samen voor.